NITYA SANDHYA VANDANAM నిత్య సంధ్యా వందనం

నిత్య సంధ్యా వందనం

శరీర శుద్ధి

అపవిత్రః పవిత్రో వా సర్వావస్థాం'' గతోఽపివా |

యః స్మరేత్ పుండరీకాక్షం స బాహ్యాభ్యంతర శ్శుచిః ||

పుండరీకాక్ష ! పుండరీకాక్ష ! పుండరీకాక్షాయ నమః |

ఆచమనః

ఓం ఆచమ్య

ఓం కేశవాయ స్వాహా

ఓం నారాయణాయ స్వాహా

ఓం మాధవాయ స్వాహా (ఇతి త్రిరాచమ్య)

ఓం గోవిందాయ నమః (పాణీ మార్జయిత్వా)

ఓం విష్ణవే నమః

ఓం మధుసూదనాయ నమః (ఓష్ఠౌ మార్జయిత్వా)

ఓం త్రివిక్రమాయ నమః

ఓం వామనాయ నమః (శిరసి జలం ప్రోక్ష్య)

ఓం శ్రీధరాయ నమః

ఓం హృషీకేశాయ నమః (వామహస్తె జలం ప్రోక్ష్య)

ఓం పద్మనాభాయ నమః (పాదయోః జలం ప్రోక్ష్య)

ఓం దామోదరాయ నమః (శిరసి జలం ప్రోక్ష్య)

ఓం సంకర్షణాయ నమః (అంగుళిభిశ్చిబుకం జలం ప్రోక్ష్య)

ఓం వాసుదేవాయ నమః

ఓం ప్రద్యుమ్నాయ నమః (నాసికాం స్పృష్ట్వా)

ఓం అనిరుద్ధాయ నమః

ఓం పురుషోత్తమాయ నమః

ఓం అధోక్షజాయ నమః

ఓం నారసింహాయ నమః (నేత్రే శ్రోత్రే చ స్పృష్ట్వా)

ఓం అచ్యుతాయ నమః (నాభిం స్పృష్ట్వా)

ఓం జనార్ధనాయ నమః (హృదయం స్పృష్ట్వా)

ఓం ఉపేంద్రాయ నమః (హస్తం శిరసి నిక్షిప్య)

ఓం హరయే నమః

ఓం శ్రీకృష్ణాయ నమః (అంసౌ స్పృష్ట్వా)

ఓం శ్రీకృష్ణ పరబ్రహ్మణే నమో నమః

(ఏతాన్యుచ్చార్య ఉప్యక్త ప్రకారం కృతే అంగాని శుద్ధాని భవేయుః)

భూతోచ్చాటన

ఉత్తిష్ఠంతు | భూత పిశాచాః |

యే తే భూమిభారకాః |

యే తేషామవిరోధేన | బ్రహ్మకర్మ సమారభే |

ఓం భూర్భువస్సువః |దైవీ గాయత్రీ చందః ప్రాణాయామే వినియోగః

(ప్రాణాయామం కృత్వా కుంభకే ఇమం గాయత్రీ మంత్రముచ్ఛరేత్)

ప్రాణాయామః

ఓం భూః | ఓం భువః | ఓగ్^మ్ సువః | ఓం మహః |

ఓం జనః | ఓం తపః | ఓగ్^మ్ సత్యమ్ |

ఓం తథ్స'వితుర్వరే''ణ్యం భర్గో' దేవస్య' ధీమహి |

ధియో యో నః' ప్రచోదయా''త్ ||

ఓమాపో జ్యోతీ రసోఽమృతం బ్రహ్మ భూ-ర్భువ-స్సువరోమ్ ||

సంకల్పః

మమోపాత్త, సమస్త దురిత క్షయద్వారా, శ్రీ పరమేశ్వర ముద్దిస్య, శ్రీ పరమేశ్వర ప్రీత్యర్థం, శుభే, శోభనే, అభ్యుదయ ముహూర్తే, శ్రీ మహావిష్ణో రాజ్ఞయా, ప్రవర్త మానస్య, అద్య బ్రహ్మణః, ద్వితీయ పరార్థే, శ్వేతవరాహ కల్పే, వైవశ్వత మన్వంతరే, కలియుగే, ప్రథమ పాదే, (భారత దేశః - జంబూ ద్వీపే, భరత వర్షే, భరత ఖండే, మేరోః దక్షిణ/ఉత్తర దిగ్భాగే; అమేరికా - క్రౌంచ ద్వీపే, రమణక వర్షే, ఐంద్రిక ఖండే, సప్త సముద్రాంతరే, కపిలారణ్యే), శోభన గృహే, సమస్త దేవతా బ్రాహ్మణ, హరిహర గురుచరణ సన్నిథౌ, అస్మిన్, వర్తమాన, వ్యావహారిక, చాంద్రమాన,స్వస్తి శ్రీ ______ సంవత్సరే, ______ అయనే, _____ ఋతే, ______మాసే, _____ పక్షే, ______ తిథౌ, ______ వాసరే, _______ శుభ నక్షత్ర, శుభ యోగ, శుభ కరణ, ఏవంగుణ, విశేషణ, విశిష్ఠాయాం, శుభ తిథౌ, శ్రీమాన్, ______ గోత్రః, ____ నామధేయః, ______ గోత్రస్య, ___________ నామధేయోహంః ప్రాతః/మధ్యాహ్నిక/సాయం సంధ్యామ్ ఉపాసిష్యే ||

మార్జనః

ఓం ఆపోహిష్ఠామ'యోభువః' |

తాన' ఊర్జే ద'ధాతన |

మహేరణా'య చక్ష'సే |

యోవశ్శివ త'మోరసః' |

తస్య' భాజయతే హనః |

ఉశతీరి'వ మాతరః' |

తస్మా అర'ంగ మామ వః |

యస్యక్షయా'య జిన్వ'థ|

ఆపో' జనయ'థాచనః

(ఇతి శిరసి మార్జయేత్)

(పై తొమ్మిది వాక్యములతో తొమ్మిది సారులు నీటిని శిరస్సుపై చల్లుకోవలెను. తరువాత చూపుడు వ్రేలును బొటనవ్రేలి మొదటికి వంచి గోకర్ణముగ నుండు చేతిలో ఉద్ధరిణెడు నీటినిపోసుకొని, ఈ క్రింది మంత్రముతో పుచ్చుకోవలయును)

(హస్తేన జలం గృహీత్వా)

ప్రాతః కాల మంత్రాచమనః

సూర్యశ్చ, మామన్యుశ్చ,

మన్యుపతయశ్చ, మన్యు'కృతేభ్యః |

పాపేభ్యో' రక్షంతామ్ |

యద్రాత్రియా పాప'మకారిషాం |

మనసావాచా' హస్తాభ్యాం |

పద్భ్యాముదరే'ణ శిశ్నా |

రాత్రి స్త ద'వలుంపతు |

యత్కించ' దురితంమయి' |

ఇదమహం మా మమృ'తయోనౌ |

సూర్యేజ్యోతిషి జుహో'మి స్వాహా'' ||

మధ్యాహ్న కాల మంత్రాచమనః

ఆపః' పునంతు పృథివీం పృ'థివీపూతా పు'నాతుమాం|

పునంతు బ్రహ్మ'ణ స్పతి ర్బ్రహ్మాపూతా పు'నాతు మాం | యదుచ్ఛి'ష్ట మభో''జ్యం యద్వా' దుశ్చరి'తం మమ' |

సర్వం' పునంతు మా మాపో'ఽసతా ంచ' ప్రతిగ్రహగ్గ్ స్వాహా'' ||

సాయంకాల మంత్రాచమనః

అగ్నిశ్చ మామన్యుశ్చ మన్యుపతయ శ్చ మన్యు'కృతేభ్యః |

పాపేభ్యో' రక్షంతాం | యదహ్నా పాప' మకార్షం |

మనసా వాచా' హస్తాభ్యాం | పద్భ్యా ముదరే'ణ శిశ్నా |

అహ స్తద'వలుంపతు | య త్కించ' దురితం మయి' | ఇద మహం

మా మమృ'త యోనౌ | సత్యే జ్యోతిషి జుహోమి స్వాహా ||

(ఇతి మంత్రేణ జలం పిబేత్)

ఆచమ్య (ఓం కేశవాయ స్వాహా, ౥౤ శ్రీ కృష్ణ పరబ్రహ్మణే నమో నమః)

ఈ క్రింది మంత్రములతో రెండు సార్లు జలమును చల్లుకొనవలయును

ద్వితీయ మార్జనః

1.దధి క్రావణ్ణో' అకారిషం | జిష్ణో రశ్వ'స్య వాజి'నః |

2.సురభినో ముఖా'కరత్ప్రణ ఆయూగ్^మ్'షి తారిషత్ ||

(సూర్యపక్షే లోకయాత్రా నిర్వాహక ఇత్యర్థః)

3.ఓం ఆపో హిష్ఠా మ'యోభువః' |

4.తా న' ఊర్జే ద'ధాతన | 5.మహేరణా'య చక్ష'సే |

6.యో వః' శివత'మో రసః' | 7.తస్య' భాజయతే హ నః |

8.ఉశతీరి'వ మాతరః' | 9.తస్మా అర'ంగ మామ వః |

10.యస్య క్షయా'య జిన్వ'థ | 11.ఆపో' జనయ'థా చ నః || (తై౤ అర౤ 4౤ 42)

ఈ క్రింది మంత్రములోని నాలుగు వాక్యములతో నాలుగు సార్లు మార్జనము చేసికొనవలయును.

పునః మార్జనః

1.హిర'ణ్యవర్ణా శ్శుచ'యః పావకాః

యా సు'జాతః కశ్యపో యా స్వింద్రః' |

అగ్నిం యా గర్భ'న్-దధిరే విరూ'పా

స్తాన ఆపశ్శగ్గ్ స్యోనా భ'వంతు |

2.యా సాగం రాజా వరు'ణో యాతి

మధ్యే' సత్యానృతే అ'వపశ్యం జనా'నాం |

మధు శ్చుతశ్శుచ'యో యాః పా'వకా

స్తాన ఆపశ్శగ్గ్ స్యోనా భ'వంతు |

3.యాసాం'' దేవా దివి కృణ్వంతి'

భక్షం యా అంతరి'క్షే బహుథా భవ'ంతి |

యాః పృ'థివీం పయ'సోందంతి' శ్శుక్రాస్తా

న ఆపశగ్గ్ స్యోనా భ'వంతు |

4.యాః శివేన' మా చక్షు'షా పశ్యతాపశ్శివ

యా' తను వోప'స్పృశత త్వచ' మ్మే |

సర్వాగ్^మ్' అగ్నీగ్^మ్ ర'ప్సుషదో' హువే

వో మయి వర్చో బల మోజో నిధ'త్త || (తై౤ సం౤ 5౤ 6౤ 1)

(మార్జనం కుర్యాత్)

అఘమర్షణ మంత్రః పాపవిమోచనం

(హస్తేన జలమాదాయ నిశ్శ్వస్య వామతో నిక్షితపేత్)

గోకర్ణాకారముగ వంచిన చేతిలో జలము పోసుకొని, ఈ క్రింది మంత్రములను చదువుచు, చేతిని ముక్కుకొనకు చేర్చి పాపపురుషుని స్మరించుకొనుచు గాలి పీల్చకుండ ఆ జలమును ఎడమ ప్రక్క చల్ల వలయును. మరల ఆ నీటిని చూడరాదు.

ద్రుపదా ది'వ ముంచతు |

ద్రుపదా దివే న్ము'ముచానః |

స్విన్న స్స్నాత్వీ మలా' దివః |

పూతం పవిత్రే'ణే వాజ్యం

'' ఆప శ్శుందంతు మైనసః || (తై౤ బ్రా౤ 266)

ఆచమ్య (ఓం కేశవాయ స్వాహా, ౥౤ శ్రీ కృష్ణ పరబ్రహ్మణే నమో నమః)

ఉత్తిష్ఠంతు | భూత పిశాచాః |

యే తే భూమిభారకాః |

యే తేషామవిరోధేన | బ్రహ్మకర్మ సమారభే |

ఓం భూర్భువస్సువః |దైవీ గాయత్రీ చందః ప్రాణాయామే వినియోగః

కాల మతిక్రమించినచో ప్రాయశ్చిత్తమునకు అర్ఘ్యము అధికముగ విడువవలయును

కాలాతిక్రమణ ప్రాయశ్చిత్తం

పూర్వోక్త ఏవంగుణ విశేషణ విశిష్ఠాయాం శుభతిథౌ మమోపాత్త సమస్త దురిత క్షయద్వారా శ్రీ పరమేశ్వర ముద్దిస్య శ్రీ పరమేశ్వర ప్రీత్యర్థం కాలాతిక్రమ దోషపరిహారార్థం తురీయార్ఘ్యప్రదానం కరిష్యే ||

ఓం భూర్భువస్సువః'|

తథ్స'వితుర్వరే''ణ్యం ||

భర్గో' దేవస్య' ధీమహి |

ధియో యో నః' ప్రచోదయా''త్ ||

(ఇతి జలం విసృజేత్)ప్రాణాయామమ్య

లఘుసంకల్పః

పూర్వోక్త ఏవంగుణ విశేషణ విశిష్ఠాయాం శుభతిథౌ మమోపాత్త సమస్త దురిత క్షయద్వారా శ్రీ పరమేశ్వర ముద్దిస్య శ్రీ పరమేశ్వర ప్రీత్యర్థం ప్రాతస్సంధ్యాంగ యథా కాలోచిత అర్ఘ్యప్రదానం కరిష్యే ||

ప్రాతః కాలార్ఘ్య మంత్రం

ఓం భూర్భువస్సువః' ||

తథ్స'వితుర్వరే''ణ్యం

భర్గో' దేవస్య' ధీమహి |

ధియో యో నః' ప్రచోదయా''త్ || 3 ||

మధ్యాహ్నార్ఘ్య మంత్రం

ఓం హగం సశ్శు'చిష ద్వసు'రం

తరిక్షస ద్దోతా' వేదిషదతి'థి ర్దురోణసత్ |

నృష ద్వ'రస దృ'తస ద్వ్యో'మ సదబ్జా

గోజా ఋ'తజా అ'ద్రిజా ఋతమ్-బృహత్ || (తై౤ అర౤ 10౤ 4)

సాయం కాలార్ఘ్య మంత్రం

ఓం భూర్భువస్సువః' ||

తథ్స'వితుర్వరే''ణ్యం

భర్గో' దేవస్య' ధీమహి |

ధియో యో నః' ప్రచోదయా''త్ ||

ఓం భూః । ఓం భువః । ఓగ్ం సువః । ఓం మహః । ఓం జనః । ఓం తపః । ఓగ్ం స॒త్యమ్ ।
ఓం తథ్స॑వి॒తుర్వరే᳚ణ్యం॒ భర్గో॑ దే॒వస్య॑ ధీమహి ।
ధియో॒ యో నః॑ ప్రచోదయా᳚త్ ॥
ఓమాపో॒ జ్యోతీ॒ రసో॒ఽమృతం॒ బ్రహ్మ॒ భూ-ర్భువ॒-స్సువ॒రోమ్ ॥

(ఇత్యంజలిత్రయం విసృజేత్)

సజల ప్రదక్షిణం

(పిమ్మట చేతిలో జలముంచుకొని యీ క్రింది మంత్రమును జపించుచు ప్రదక్షిణము చేయవలయును)

ఓం ఉద్యంతమస్తం యంత మాదిత్య మభిథ్యాయ

న్కుర్వన్-బ్రా''హ్మణో విద్వాన్ త్సకల'మ్-

భద్రమశ్నుతే అసావాదిత్యో బ్రహ్మేతి ||

బ్రహ్మైవ సన్-బ్రహ్మాప్యేతి య ఏవం వేద ||

(అని ప్రదక్షిణ చేసి)

అసావాదిత్యో బ్రహ్మ || (తై౤ అర౤ 2౤ 2)

(అని అర చేతిలోని జలమును చుట్టూ విడువవలయును)

(ఏవం అర్ఘ్యత్రయం దద్యాత్ కాలాతిక్రమణే పూర్వవత్)

(పశ్చాత్ హస్తేన జలమాదాయ ప్రదక్షిణం కుర్యాత్)

(ద్విరాచమ్య ప్రాణాయామ త్రయం కృత్వా)

ఆచమ్య (ఓం కేశవాయ స్వాహా, ౥౤ శ్రీ కృష్ణ పరబ్రహ్మణే నమో నమః)

ప్రాణానాయమ్య

మమోపాత్త సమస్త దురిత క్షయద్వారా శ్రీ పరమేశ్వర ముద్దిస్య శ్రీ పరమేశ్వర ప్రీత్యర్థం ప్రాతస్సంధ్యాంగ తర్పణం కరిష్యే.

(అని జలమును స్పృశించి, ఈ క్రింది నామములు చెప్పుచు చేతిలో జలము పోసికొని దేవతీర్ధముతో స్సంధ్యాంగ తర్పణం చేయవలయును)

(చేతి వ్రేళ్ళచివర నుండునది దేవతీర్ధము)

సంధ్యాంగ తర్పణంప్రాతఃకాల తర్పణం

సంధ్యాం తర్పయామి, గాయత్రీం తర్పయామి,

బ్రాహ్మీం తర్పయామి, నిమృజీం తర్పయామి ||

మధ్యాహ్న తర్పణం

సంధ్యాం తర్పయామి, సావిత్రీం తర్పయామి,

రౌద్రీం తర్పయామి, నిమృజీం తర్పయామి ||

సాయంకాల తర్పణం

సంధ్యాం తర్పయామి, సరస్వతీం తర్పయామి,

వైష్ణవీం తర్పయామి, నిమృజీం తర్పయామి ||

(పునరాచమనం కుర్యాత్)

గాయత్రీ అవాహన

ఓమిత్యేకాక్షరం బ్రహ్మ |

అగ్నిర్దేవతా బ్రహ్మ ఇత్యార్షమ్ |

గాయత్రం ఛందం పరమాత్మం సరూపమ్ |

సాయుజ్యం వినియోగమ్ || (తై౤ అర౤ 10౤ 33)

ఆయాతు వరదా దేవీ అక్షరం బ్రహ్మసంమితమ్ |

గాయత్రీం ఛందసాం మాతేదం బ్రహ్మ జుషస్వ మే|

యదహ్నాత్-కురుతే పాపం తదహ్నాత్-ప్రతిముచ్య'తే |

యద్రాత్రియాత్-కురుతే పాపం తద్రాత్రియాత్-ప్రతిముచ్యతే |

సర్వ వర్ణే మహాదేవి సంధ్యావిద్యే సరస్వ'తి ||

ఓజో'ఽసి సహోఽసి బలమసి భ్రాజో'ఽసి దేవానాం ధామనామా'సి

విశ్వ'మసి విశ్వాయు-స్సర్వమసి సర్వాయు-రభిభూరోం |

గాయత్రీ-మావా'హయామి

సావిత్రీ-మావా'హయామి

సరస్వతీ-మావా'హయామి

ఛందఋషి-మావా'హయామి

శ్రియ-మావాహ'యామి

బల -మావాహ'యామి

గాయత్రియా గాయత్రీ చ్ఛందో

విశ్వామిత్రఋషి

స్సవితా దేవతాఽగ్నిర్-ముఖం

బ్రహ్మా శిరో విష్ణుర్-హృదయగ్^మ్

రుద్ర-శ్శిఖా పృథివీ యోనిః

ప్రాణాపాన వ్యానోదాన సమానా సప్రాణా శ్వేతవర్ణా

సాంఖ్యాయన సగోత్రా గాయత్రీ చతుర్విగ్^మ్ శత్యక్షరా

త్రిపదా' షట్-కుక్షిః పంచ-శీర్షోపనయనే వి'నియోగః |

ఆచమ్య (ఓం కేశవాయ స్వాహా, ౥౤ శ్రీ కృష్ణ పరబ్రహ్మణే నమో నమః)

ఓం భూః | ఓం భువః | ఓగ్^మ్ సువః | ఓం మహః | ఓం జనః | ఓం తపః | ఓగ్^మ్ సత్యమ్ | ఓం తథ్స'వితుర్వరే''ణ్యం భర్గో' దేవస్య' ధీమహి | ధియో యో నః' ప్రచోదయా''త్ || ఓమాపో జ్యోతీ రసోఽమృతం బ్రహ్మ భూ-ర్భువ-స్సువరోమ్ || (మహానారాయణ ఉపనిషత్)

జపసంకల్పః

పూర్వోక్త ఏవంగుణ విశేషణ విశిష్ఠాయాం శుభతిథౌ మమోపాత్త సమస్త దురిత క్షయద్వారా శ్రీ పరమేశ్వర ముద్దిస్య శ్రీ పరమేశ్వర ప్రీత్యర్థం సంధ్యాంగ యథాశక్తి గాయత్రీ మహామంత్ర జపం కరిష్యే ||

కరన్యాసః

ఓం తథ్స'వితుః -బ్రహ్మాత్మనే అంగుష్టాభ్యాం నమః |

వరే''ణ్యం -విష్ణవాత్మనే తర్జనీభ్యాం నమః |

భర్గో' దేవస్య' -రుద్రాత్మనే మధ్యమాభ్యాం నమః |

ధీమహి -సత్యాత్మనే అనామికాభ్యాం నమః |

ధియో యో నః' -జ్ఞానాత్మనే కనిష్టికాభ్యాం నమః |

ప్రచోదయా''త్ -సర్వాత్మనే కరతల కరపృష్టాభ్యాం నమః |

అంగన్యాసః

ఓం తథ్స'వితుః -బ్రహ్మాత్మనే హృదయాయ నమః |

వరే''ణ్యం -విష్ణవాత్మనే శిరసే స్వాహా |

భర్గో' దేవస్య' -రుద్రాత్మనే శిఖాయై వషట్ |

ధీమహి -సత్యాత్మనే కవచాయ హుం |

ధియో యో నః' -జ్ఞానాత్మనే నేత్రత్రయాయ వౌషట్ |

ప్రచోదయా''త్ -సర్వాత్మనే అస్త్రాయఫట్ |

ఓం భూర్భువస్సువరోమితి దిగ్భంధః |

ధ్యానమ్

శ్లో. ముక్తావిద్రుమ హేమనీల ధవళచ్చాయైర్-ముఖై స్త్రీక్షణైః |

యుక్తామిందుని బద్ధ రత్న మకుటాం తత్వార్థ వర్ణాత్మికాం |

గాయత్రీం వరదాభయాంకుశ కశాశ్శుభ్రంకపాలంగదాం |

శంఖంచక్ర మధారవింద యుగళం హస్తైర్వహంతీం భజే ||

శ్లో.యో దేవ స్సవితాఽస్మాకం ధియో ధర్మాదిగోచరాః |

ప్రేరయేత్తస్య యద్భర్గస్త ద్వరేణ్య ముపాస్మహే ||

(అని ధ్యానించి)

చతుర్వింశతి ముద్రా ప్రదర్శనం

సుముఖం సంపుటించైవ వితతం విస్తృతం తథా |

ద్విముఖం త్రిముఖంచైవ చతుః పంచ ముఖం తథా |

షణ్ముఖోఽథో ముఖం చైవ వ్యాపకాంజలికం తథా |

శకటం యమపాశం చ గ్రథితం సమ్ముఖోన్ముఖం |

ప్రలంబం ముష్టికం చైవ మత్స్యః కూర్మో వరాహకం |

సింహాక్రాంతం మహాక్రాంతం ముద్గరం పల్లవం తథా |

చతుర్వింశతి ముద్రా వై గాయత్ర్యాం సుప్రతిష్ఠితాః |

ఇతిముద్రా న జానాతి గాయత్రీ నిష్ఫలా భవేత్ ||

యో దేవ స్సవితాఽస్మాకం ధియో ధర్మాదిగోచరాః ।
ప్రేరయేత్తస్య యద్భర్గస్త ద్వరేణ్య ముపాస్మహే ॥

శ్లో.గురుబ్రహ్మగురుర్విష్ణు ర్గురుర్దేవో మహేశ్వరః ॥

గురు సాక్షాత్ పరబ్రహ్మ తస్మై శ్రీగురవే నమః

గాయత్రీ మంత్రం

ఓం భూర్భువస్సువః ||

తథ్సవితుర్వరే''ణ్యం

భర్గో దేవస్య ధీమహి |

ధియో యో నః ప్రచోదయాత్ ||

(అని 108 పర్యాయములు గాని, యధాశక్తిగ గాని జపము చేయవలయును)

జపావసానం

(జపము పూర్తి అయిన తర్వాత జపావసానసంకల్పము చేయవలయును)

ఆచమ్య (ఓం కేశవాయ స్వాహా, ౥౤ శ్రీ కృష్ణ పరబ్రహ్మణే నమో నమః)

ప్రాణానాయమ్య

పూర్వోక్త ఏవంగుణ విశేషణ విశిష్ఠాయాం శుభతిథౌ మమోపాత్త సమస్త దురిత క్షయద్వారా శ్రీ పరమేశ్వర ముద్దిస్య శ్రీ పరమేశ్వర ప్రీత్యర్థం ప్రాతః (మాధ్యాహ్నిక, సాయం) సంధ్యాంగ గాయత్రీ మహామంత్ర జపావసానం కరిష్యే.

కరన్యాసః
ఓం తథ్స॑వి॒తుః బ్రహ్మాత్మనే అంగుష్టాభ్యాం నమః ।
వరే᳚ణ్యం॒ విష్ణవాత్మనే తర్జనీభ్యాం నమః ।
భర్గో॑ దే॒వస్య॑ రుద్రాత్మనే మధ్యమాభ్యాం నమః ।
ధీమహి సత్యాత్మనే అనామికాభ్యాం నమః ।
ధియో॒ యో నః॑ జ్ఞానాత్మనే కనిష్టికాభ్యాం నమః ।
ప్రచోదయా᳚త్ సర్వాత్మనే కరతల కరపృష్టాభ్యాం నమః ।

అంగన్యాసః
ఓం తథ్స॑వి॒తుః బ్రహ్మాత్మనే హృదయాయ నమః ।
వరే᳚ణ్యం॒ విష్ణవాత్మనే శిరసే స్వాహా ।
భర్గో॑ దే॒వస్య॑ రుద్రాత్మనే శిఖాయై వషట్ ।
ధీమహి సత్యాత్మనే కవచాయ హుమ్ ।
ధియో॒ యో నః॑ జ్ఞానాత్మనే నేత్రత్రయాయ వౌషట్ ।
ప్రచోదయా᳚త్ సర్వాత్మనే అస్త్రాయఫట్ ।
ఓం భూర్భువ॒స్సువ॒రోమితి దిగ్విమోకః ।

ధ్యానమ్

శ్లో. ముక్తావిద్రుమ హేమనీల ధవళచ్చాయైర్-ముఖై స్త్రీక్షణైః |

యుక్తామిందుని బద్ధ రత్న మకుటాం తత్వార్థ వర్ణాత్మికాం |

గాయత్రీం వరదాభయాంకుశ కశాశ్శుభ్రంకపాలంగదాం |

శంఖంచక్ర మధారవింద యుగళం హస్తైర్వహంతీం భజే ||

శ్లో.యో దేవ స్సవితాఽస్మాకం ధియో ధర్మాదిగోచరాః |

ప్రేరయేత్తస్య యద్భర్గస్త ద్వరేణ్య ముపాస్మహే ||

(అని ధ్యానించి)

అష్టముద్రా ప్రదర్శనం

సురభిర్-జ్ఞాన చక్రే చ యోనిః కూర్మోఽథ పంకజం |

లింగం నిర్యాణ ముద్రా చేత్యష్ట ముద్రాః ప్రకీర్తితాః ||

ఓం తత్సద్-బ్రహ్మార్పణమస్తు |

(అని యుదకము చేతిలో బోసికొని దేవతీర్ధముతో విడువవలయును.

ఆచమ్య (ఓం కేశవాయ స్వాహా, ౥౤ శ్రీ కృష్ణ పరబ్రహ్మణే నమో నమః)

ద్విః పరిముజ్య |

సకృదుప స్పృశ్య |

యత్సవ్యం పాణిం |

పాదం |

ప్రోక్షతి శిరః |

చక్షుషీ |

నాసికే |

శ్రోత్రే |

హృదయమాలభ్య |

ప్రాతఃకాల సూర్యోపస్థానం

ఓం మిత్రస్య' చర్షణీ ధృత శ్రవో' దేవస్య' సాన సిం |

సత్యం చిత్రశ్ర' వస్తమం | మిత్రో జనాన్' యాతయతి

ప్రజానన్-మిత్రో దా'ధార పృథివీ ముతద్యాం |

మిత్రః కృష్టీ రని'మిషాఽభి చ'ష్టే సత్యాయ' హవ్యం ఘృతవ'ద్విధేమ |

ప్రసమి'త్త్ర మర్త్యో' అస్తు ప్రయ'స్వా న్యస్త' ఆదిత్య శిక్ష'తి వ్రతేన' |

న హ'న్యతే న జీ'యతే త్వోతోనైన మగంహో' అశ్నో త్యంతి'తో న దూరాత్ || (తై౤ సం౤ 3౤4౤11)

మధ్యాహ్న సూర్యోపస్థానం

ఓం ఆ సత్యేన రజసా వర్తమానో నివేశయ న్నమృతం మర్త్య'ంచ |

హిరణ్యయే'న సవితా రథేనాఽదేవో యా'తి భువ'నా నిపశ్యన్' ||

ఉద్వయ ంతమస స్పరి పశ్య'ంతో జ్యోతి రుత్త'రం |

దేవన్-దే'వత్రా సూర్య మగ'న్మ జ్యోతి' రుత్తమం ||

ఉదుత్యం జాతవే'దసం దేవం వ'హంతి కేతవః' |

దృశే విశ్వా' య సూర్య''మ్ ||

చిత్రం దేవానా ముద'గా దనీ'కం చక్షు'ర్-మిత్రస్య వరు'ణ స్యాగ్నేః |

అప్రా ద్యావా' పృథివీ అంతరి'క్షగ్^మ్ సూర్య' ఆత్మా జగ'త స్తస్థుష'శ్చ ||

తచ్చక్షుర్-దేవహితం పురస్తాచ్చుక్ర ముచ్చర'త్ |

పశ్యేమ శరదశ్శతం జీవేమ శరదశ్శతం నందా'మ శరదశ్శతం

మోదామ శరదశ్శతం భవామ శరదశ్శతగ్^మ్ శృణవామ

శరదశ్శతం పబ్రవామ శరదశ్శతమజీతాస్యామ శరదశ్శతం

జోక్చ సూర్యం దృషే || య ఉదగాన్మహతోఽర్ణవా ద్విభ్రాజమాన

స్సరిరస్య మధ్యాథ్సమా' వృషభో లో'హితాక్ష

సూర్యో విపశ్చిన్మనసా పునాతు ||

సాయంకాల సూర్యోపస్థానం

ఓం ఇమమ్మే వరుణ శృధీ హవ మద్యా చ మృడయ |

త్వా మవస్యు రాచకే ||

తత్వా యామి బ్రహ్మణా వందమాన

స్త దాశాస్తే యజమానో హవిర్భిః |

అహేడమానో వరుణేహ బోధ్యురుశగం

సమాన ఆయుః ప్రమోషీః ||

యచ్చిద్ధితే విశోయథా ప్రదేవ వరుణవ్రతం |

మినీమసిద్య విద్యవి | యత్కించేదం

వరుణదైవ్యే జనేఽభిద్రోహ మ్మనుష్యాశ్చరామసి |

అచిత్తే యత్తవ ధర్మాయుయోపి మమాన స్తస్మా దేనసో దేవరీరిషః |

కితవాసో యద్రిరిపుర్నదీవి యద్వాఘా సత్యముతయన్న విద్మ |

సర్వాతావిష్య శిధిరేవదేవా థాతేస్యామ వరుణ ప్రియాసః || (తై౤ సం౤ 1౤1౤1)

దిగ్దేవతా నమస్కారః(ఏతైర్నమస్కారం కుర్యాత్)

ఓం నమః ప్రాచ్యై' దిశే యాశ్చ' దేవతా' ఏతస్యాం ప్రతి'వసంత్యే తాభ్య'శ్చ నమః' |

ఓం నమః దక్షిణాయై దిశే యాశ్చ' దేవతా' ఏతస్యాం ప్రతి'వసంత్యే తాభ్య'శ్చ నమః' |

ఓం నమః ప్రతీ''చ్యై దిశే యాశ్చ' దేవతా' ఏతస్యాం ప్రతి'వసంత్యే తాభ్య'శ్చ నమః' |

ఓం నమః ఉదీ''చ్యై దిశే యాశ్చ' దేవతా' ఏతస్యాం ప్రతి'వసంత్యే తాభ్య'శ్చ నమః' |

ఓం నమః ఊర్ధ్వాయై' దిశే యాశ్చ' దేవతా' ఏతస్యాం ప్రతి'వసంత్యే తాభ్య'శ్చ నమః' |

ఓం నమోఽధ'రాయై దిశే యాశ్చ' దేవతా' ఏతస్యాం ప్రతి'వసంత్యే తాభ్య'శ్చ నమః' |

ఓం నమోఽవాంతరాయై' దిశే యాశ్చ' దేవతా' ఏతస్యాం ప్రతి'వసంత్యే తాభ్య'శ్చ నమః' |

ముని నమస్కారః

నమో గంగా యమునయోర్-మధ్యే యే వసంతి తే మే ప్రసన్నాత్మాన శ్చిరంజీవితం వ'ర్ధయంతి నమో గంగా యమునయోర్-ముని'భ్యశ్చ నమో నమో గంగా యమునయోర్-ముని'భ్యశ్చ న'మః ||

సంధ్యాదేవతా నమస్కారః

సంధ్యా'యై నమః' |

గాయ'త్ర్యై నమః' |

సావి'త్ర్యై నమః' |

సర'స్వత్యై నమః' |

సర్వా'భ్యో దేవతా'భ్యో నమః' | దేవేభ్యో నమః' |

ఋషి'భ్యో నమః' | ముని'భ్యో నమః' |

గురు'భ్యో నమః' | మాతృబ్యో నమః | పితృ'భ్యో నమః' |

కామోఽకార్షీ'' ర్నమో నమః | మన్యు రకార్షీ'' ర్నమో నమః |

పృథివ్యాపస్తేజో వాయురాకాశాత్ నమః || (తై౤ అర౤ 2౤18౤52)

ఓం నమో భగవతే వాసు'దేవాయ |

యాగ్^మ్ సదా' సర్వభూతాని చరాణి' స్థావరాణి' చ |

సాయం ప్రాత ర్న'మస్యంతి సా మా సంధ్యా'ఽభిరక్షతు ||

శివాయ విష్ణురూపాయ శివరూపాయ విష్ణవే |

శివస్య హృదయం విష్ణుర్విష్ణోశ్చ హృదయం శివః ||

యథా శివమయో విష్ణురేవం విష్ణుమయః శివః |

యథాఽంతరం న పశ్యామి తథా మే స్వస్తిరాయుషి ||

నమో బ్రహ్మణ్య దేవాయ గో బ్రాహ్మణ హితాయ చ |

జగద్ధితాయ కృష్ణాయ గోవిందాయ నమో నమః ||

గాయత్రీ ఉద్వాసన (ప్రస్థానం)

ఉత్తమే' శిఖ'రే జాతే భూమ్యాం ప'ర్వతమూర్థ'ని | బ్రాహ్మణే''భ్యోఽభ్య'ను జ్ఞాతా గచ్చదే'వి యథాసు'ఖమ్ |

స్తుతో మయా వరదా వే'దమాతా ప్రచోదయంతీ పవనే'' ద్విజాతా |

ఆయుః పృథివ్యాం ద్రవిణం బ్ర'హ్మవర్చసం మహ్యం దత్వా ప్రజాతుం బ్ర'హ్మలోకమ్ || (మహానారాయణ ఉపనిషత్)

భగవన్నమస్కారః

నమోఽస్త్వనంతాయ సహస్రమూర్తయే

సహస్ర పాదాక్షి శిరోరు బాహవే |

సహస్ర నామ్నే పురుషాయ శాశ్వతే

సహస్రకోటీ యుగ ధారిణే నమః ||

భూమ్యాకాశాభి వందనం

ఇదం ద్యా'వా పృథివీ సత్యమ'స్తు |

పితర్-మాతర్యది హోప' బృవేవాం'' |

భూతం దేవానా' మవమే అవో'భిః |

విద్యా మేషం వృజినం' జీరదా'నుమ్ ||

ఆకాశాత్-పతితం తోయం యథా గచ్ఛతి సాగరం |

సర్వదేవ నమస్కారః కేశవం ప్రతిగచ్ఛతి ||

శ్రీ కేశవం ప్రతిగచ్ఛత్యోన్నమ ఇతి |

సర్వవేదేషు యత్పుణ్యం | సర్వతీర్థేషు యత్ఫలం |

తత్ఫలం పురుష ఆప్నోతి స్తుత్వాదేవం జనార్ధనమ్ ||

స్తుత్వాదేవం జనార్ధన ఓం నమ ఇతి ||

వాసనాద్-వాసుదేవస్య వాసితం తే జయత్రయం |

సర్వభూత నివాసోఽసి శ్రీవాసుదేవ నమోఽస్తుతే ||

శ్రీ వాసుదేవ నమోఽస్తుతే ఓం నమ ఇతి |

అభివాదః (ప్రవర)

చతుస్సాగర పర్యంతం గో బ్రాహ్మణేభ్యః శుభం భవతు | ౥౤ ప్రవరాన్విత ౥౤ గోత్రః ౥౤ సూత్రః ౥౤ శాఖాధ్యాయీ ౥౤ అహం భో అభివాదయే ||

గోత్రాలు మరియు వాటి ప్రవరలు

ఈశ్వరార్పణం

శ్లో. కాయేన వాచా మనసేంద్రియైర్వా |

బుద్ధ్యాఽఽత్మనా వా ప్రకృతే స్స్వభావాత్ |

కరోమి యద్యత్-సకలం పరస్మై

నారాయణాయేతి సమర్పయామి ||

శ్రీమన్నారాయణాయేతి సమర్పయామి

శ్లో.ఆబ్రహ్మలోకా దాశేష దాలోకాలోక పర్వతాత్ |

యే సన్తీ బ్రహ్మణా దేవా స్తేభ్యో నిత్యం నమోనమః ||

శ్లో.అన్నం వస్త్రం తాతోధాన్యం ధనం గోధనపుత్రకం|

లక్ష్మీ యశశుభం భాగ్యం దేహియే కమలాలయే ||

హరిః ఓం తత్సత్ | తత్సర్వం శ్రీ పరమేశ్వరార్పణమస్తు |

|| యజుర్వేద సన్ధ్యావన్ధనం సమాప్తమ్ ||