అపర ఏకాదశి
అపర ఏకాదశి అనేది హిందువుల ఉపవాస దినం, దీనిని హిందూ మాసం ‘వైశాఖ’లో కృష్ణ పక్షం (చంద్రుని క్షీణ దశ) లోని ‘ఏకాదశి’ తిథి (11వ రోజు) నాడు ఆచరిస్తారు. గ్రెగోరియన్ క్యాలెండర్‌లో, అపర ఏకాదశి మే మరియు జూన్ నెలల్లో వస్తుంది. అపర ఏకాదశి వ్రతాన్ని ఆచరించడం ద్వారా, ఒక వ్యక్తి అన్ని పాపాల నుండి విముక్తి పొందుతాడని నమ్మకం. ఈ ఏకాదశిని ‘అచల ఏకాదశి’ అని కూడా పిలుస్తారు. అపర ఏకాదశి విష్ణువును త్రివిక్రమ రూపంలో పూజిస్తారు.
హిందీలో 'అపర' అనగా 'అపరిమితం' అంటే ఈ వ్రతాన్ని ఆచరించడం ద్వారా భక్తుడికి అపరిమిత సంపద లభిస్తుందని నమ్ముతారు, అందుకే దీనికి 'అపర ఏకాదశి' అని పేరు వచ్చింది. ఈ ఏకాదశిని అర్థంచేసుకుని, దానిని పాటించేవారికి అపరిమిత ప్రయోజనాలను కోరవచ్చు. అపర ఏకాదశి యొక్క ప్రాముఖ్యతను బ్రహ్మ పురాణం మరియు పద్మ పురాణంలో వివరంగా వివరించబడింది. దేశవ్యాప్తంగా వివిధ పేర్లతో అపర ఏకాదశి వ్రతాన్ని భక్తితో పాటిస్తారు. పంజాబ్, జమ్మూ & కాశ్మీర్ మరియు హర్యానా రాష్ట్రాల్లో, అపర ఏకాదశిని 'భద్రకాళి ఏకాదశి'గా జరుపుకుంటారు మరియు ఈ రోజున భద్ర కాళి దేవిని పూజించడం శుభప్రదంగా భావిస్తారు. ఒరిస్సాలో దీనిని 'జలక్రీడ ఏకాదశి' అని పిలుస్తారు, ఇది జగన్నాథుని గౌరవార్థం జరుపుకుంటారు.
పురాణాల ప్రకారం
వేల సంవత్సరాల క్రితం, మహిధ్వజ్ అనే దయగల, ఉదారమైన రాజు నివసించాడు. అతనికి క్రూరమైన, అన్యాయమైన బ్రజ్ధ్వజ్ అనే యువ సోదరుడు ఉండేవాడు, అతను రాజు పై అసూయతో ఉండేవాడు. బ్రజ్ధ్వజ్ ఎల్లప్పుడూ తన సోదరుడికి హాని చేయాలనే మానసిక స్థితిలో ఉండేవాడు. ఒక రోజు, ద్వేషం మరియు తీవ్రమైన ఆగ్రహంతో, బ్రజ్ధ్వజ్ రాజు మహిధ్వజ్‌ను చంపడానికి అవకాశాన్ని ఉపయోగించుకుని, అతని శరీరాన్ని అడవి రావి చెట్టు పాదాల వద్ద పాతిపెట్టాడు.
అకాల మరణం తరువాత, రాజు ఒక క్రూరమైన దెయ్యం రూపాన్ని ధరించి, రావి చెట్టును ఆశ్రయించి వున్నాడు. ఒక రోజు ఆ చెట్టు గుండా వెళ్ళిన ధౌమ్య రుషి, తన జ్ఞానం మరియు తపోబలం తో ఆ దెయ్యం జీవిత కథను తెలుసుకోవడానికి ప్రయత్నించాడు. ఆ దెయ్యంను చెట్టు నుండి దిగమని అడిగాడు. దెయ్యం దిగినప్పుడు, ధౌమ్య రుషి కొన్ని ప్రశ్నలు అడిగాడు:
"నువ్వు దెయ్యంగా ఎలా మారావు?"
"చెప్పలేను మునివర్యా!" అని దయ్యం చేతులు జోడించి బదులిచ్చింది.
"నీ పూర్వ జన్మ కర్మల ఫలితంగా నిన్ను దారుణంగా హత్య చేసారు. దెయ్యంగా మారావు. నా మాటను నువ్వు గౌరవిస్తావా?"
"నీ మాటే నాకు ఆజ్ఞ, మునివర్యా!" అని దయ్యం చేతులు జోడించి బదులిచ్చింది.
"నువ్వు ఒక ప్రతిజ్ఞ చేయాలి."
"ఏది?" అని ఆ దయ్యం అడిగింది.
"వైశాఖ కృష్ణ పక్ష ఏకాదశి నాడు అచల ఏకాదశి ఉపవాసం ఆచరించండి" అని మునీశ్వరుడు సూచించాడు.
"మీరు చెప్పినట్లుగా, చేస్తాను మునివర్యా!" అని దయ్యం చేతులు జోడించి బదులిచ్చింది.
ఈ ఉపవాసం ప్రభావంతో, మీరు ప్రేత స్వరూపం నుండి విముక్తి పొందుతారు."
"పాపిని, నన్ను కరుణించినందుకు నేను మీకు రుణపడి ఉన్నాను" అని రాజు మహీధ్వజుడు అన్నాడు.
మహీధ్వజుడు అచల ఏకాదశి నాడు ఉపవాసం ఉండి ధౌమ్య మహర్షి మాట విని దైవిక శరీరాన్ని పొందాడు, తద్వారా భూత రూపాన్ని విడిచిపెట్టాడు. ఏకాదశి సమయంలో ఆయన ఉపవాసం ఆయన గత కర్మలను త్యజించింది మరియు ఆయనకు స్వర్గంలో స్థానం లభించింది.
త్రివిక్రముడు ఎవరు?
వామనుడు మరియు మహాబలి రాజు కథ భాగవత పురాణం మరియు పద్మ పురాణాలలో వివరించిన విధంగా పౌరాణిక చరిత్రలో చెక్కబడి ఉంది. విష్ణువు యొక్క గొప్ప భక్తుడైన మహాబలి చక్రవర్తి ఒక సద్గుణవంతుడైన పాలకుడు, అతను అధికారంలో ఎంతో ఎత్తుకు ఎదిగాడు. దేవతల కన్నా బలవంతుడు. ఇంద్రుడిని ఓడించడం మహాబలి చక్రవర్తికి చాల చిన్న విషయం. అతను అత్యంత దాన గుణ సంపన్నుడు. దీని వలన దేవతలు బలిచక్రవర్తిని అణగదొక్కడానికి విష్ణువు అవతారం ఎత్తమని వేడుకున్నారు.
ఇంద్రుని తల్లి అదితిని, ఇంద్రుడిని రక్షించడానికి 'పయోవ్రతం' అనే తపస్సును ఆచరించమని ఆమె భర్త కశ్యపుడు ఆదేశించాడు. ఆమె భక్తి మరియు దేవతల ప్రార్థనల తరువాత, విష్ణువు అదితికి వామనుడు అనే మరుగుజ్జుగా జన్మించాడు.
మహాబలి తన రాజ్యంలో ఒక యజ్ఞం చేస్తున్నప్పుడు, వామనుడు అతని వద్దకు వచ్చి, 'మూడు అడుగుల' భూమిని దానంగా కోరాడు. తన అభ్యర్థనను కోరేది విష్ణువు అని గట్టిగా నమ్మిన మహాబలి వామనుడి కోరికను అంగీకరించాడు. మరుగుజ్జు వామనుడు మూడు అడుగులు వేసే ముందు అకస్మాత్తుగా పెద్దవాడిగా ఎదిగాడు. అతను తన మొదటి అడుగుతో మొత్తం భూమిని, రెండవ అడుగుతో స్వర్గాన్ని కప్పాడు, మరియు అతని మూడవ అడుగు వేయడానికి భూమి లేదు. అప్పుడు బలిచక్రవర్తి వామనుడి మూడవ అడుగును తన తలపై ఉంచడానికి ముందుకొచ్చాడు. వామనుడు బలిచక్రవర్తి పై అడుగు పెట్టాడు, అతన్ని పాతాళంలోకి త్రొక్కి వేసాడు . విష్ణువు వ్యక్తపరిచిన ఈ భారీ రూపం, అందుకే త్రివిక్రమ అని పిలువబడింది, ఇది శ్రీమహావిష్ణువు యొక్క వివిధ నామాలలో ఒకటి.
బలిచక్రవర్తి త్యాగం సమయంలో, అతను ప్రతి సంవత్సరం ఒకసారి తన దేశానికి తిరిగి రావడానికి, తన ప్రజలను మరియు తన ప్రజల మంచి కోసం, ఒక వరం కోసం త్రివిక్రముడిని హృదయపూర్వకంగా అడిగాడు. మహాబలి రాజుకు వరం లభించింది, మరియు ఆయన తిరిగి రావడాన్ని కేరళ రాష్ట్రంలో ఓనం పండుగగా జరుపుకుంటారు. మలయాళ క్యాలెండర్‌లో, ఈ చారిత్రాత్మక సంఘటన చింగం నెలలో (హిందూ క్యాలెండర్‌లోని శ్రావణ మాసం) తిరువోణం నక్షత్రం (శ్రావణ నక్షత్రం)లో జరిగింది.
అపర ఏకాదశి పద్ధతులు:
పూజ: అపర ఏకాదశి ఆచరించే వ్యక్తి పూజ పట్ల ప్రత్యేక శ్రద్ధ వహించాలి. సూర్యాస్తమయానికి ముందు పూజ చేయాలి. అన్ని ఆచారాలను పూర్తి భక్తి మరియు అంకితభావంతో చేయాలి. ఈ వ్రతాన్ని ఆచరించే వ్యక్తి సూర్యోదయానికి ముందు లేచి స్నానం చేయాలి. తరువాత భక్తులు తులసి ఆకులు, పువ్వులు, ధూపం మరియు దీపాన్ని విష్ణువుకు అర్పిస్తారు. ఈ సందర్భం కోసం స్వీట్లు తయారు చేసి స్వామికి నైవేద్యం పెడతారు. భక్తులు అపర ఏకాదశి వ్రత కథ లేదా కథను కూడా పఠిస్తారు. తరువాత 'ఆర్తి' నిర్వహిస్తారు మరియు 'ప్రసాదం' ఇతర భక్తులకు పంపిణీ చేస్తారు. భక్తులు సాయంత్రం విష్ణువు ఆలయాలను కూడా సందర్శిస్తారు.
ఉపవాసం: ఈ ఏకాదశి ఉపవాసం 'దశమి' (10వ రోజు) నాడు ప్రారంభమవుతుంది. ఏకాదశి రోజున కడుపు ఖాళీగా ఉండేలా వ్యక్తి ఈ రోజు ఒక భోజనం మాత్రమే తింటాడు. కొంతమంది భక్తులు కఠినమైన ఉపవాసం ఉండి, ఏమీ తినకుండా లేదా త్రాగకుండా రోజంతా గడుపుతారు. కఠినమైన ఉపవాసం పాటించడానికి అనర్హులు అయిన వారికి పాక్షిక వ్రతం కూడా చేయవచ్చు. ఆ తర్వాత వారు రోజంతా 'ఫలాహరం' తినవచ్చు. ఉపవాసం సూర్యోదయం నుండి ప్రారంభమై 'ద్వాదశి' (12వ రోజు) సూర్యోదయంతో ముగుస్తుంది. అపర ఏకాదశి రోజున అన్ని రకాల ధాన్యాలు మరియు బియ్యం తినడం అందరికీ నిషేధించబడింది. శరీరంపై నూనె రాయడం కూడా అనుమతించబడదు.
ఈ ఏకాదశి ఉపవాసం అంటే కేవలం తినడం నియంత్రించడమే కాదు, మనస్సును అన్ని ప్రతికూల ఆలోచనల నుండి విముక్తి చేసుకోవాలి. ఈ వ్రతాన్ని ఆచరించే వారు అబద్ధాలు చెప్పకూడదు లేదా ఇతరుల గురించి చెడుగా మాట్లాడకూడదు. వారి మనస్సులో విష్ణువు గురించి మాత్రమే ఆలోచనలు ఉండాలి. ఈ రోజున 'విష్ణు సహస్రనామం' పఠించడం శుభప్రదంగా పరిగణించబడుతుంది. అపర ఏకాదశి వ్రతాన్ని ఆచరించే వారు విష్ణువును స్తుతిస్తూ భజనలు మరియు కీర్తనలలో నిమగ్నమై ఉండాలి.
అపర ఏకాదశి యొక్క ప్రాముఖ్యత:
అపర ఏకాదశి యొక్క గొప్పతనాన్ని శ్రీకృష్ణుడు స్వయంగా పద్మ పురాణంలో పాండురాజు పెద్ద కుమారుడు యుధిష్ఠరునికిచెప్పాడు. ఏకాదశి వ్రతాన్ని ఆచరించే వ్యక్తి వారి పుణ్యకార్యాల కారణంగా చాలా ప్రసిద్ధి చెందుతాడని మరియు వ్రతం "అనంతమైన ఫలాలను ఇస్తుందని" శ్రీకృష్ణుడు పేర్కొన్నాడు. చేసిన అన్ని పాపాల నుండి అపరాధ భావనతో బాధపడుతున్న ప్రజలకు అపరాధ భావనతో ఉపశమనం కలిగించేది అపర ఏకాదశి వ్రతం. ఇది అత్యంత ఘోరమైన పాపాలు చేసిన వారికి తగినది: బ్రాహ్మణుడిని చంపే వ్యక్తిని, కుటుంబ సభ్యుడిని చంపే వ్యక్తిని, గర్భస్రావం కోరిన వ్యక్తిని క్షమించింది. తప్పుడు సాక్ష్యం ద్వారా తమ మార్గాన్ని పొందే వారిని ఇది క్షమించింది.
అపర ఏకాదశి రోజున అత్యంత ఉత్సాహంగా, ఓపికగా ఉపవాసం ఉండటం ద్వారా మోక్షాన్ని పొందవచ్చు. పవిత్రమైన 'కార్తీక' మాసంలో పవిత్ర గంగానదిలో స్నానం చేసినంత ఫలితం లభిస్తుందని పద్మ పురాణం కూడా పేర్కొంది. మాఘ మాసంలో సూర్యుడు మకర (మకర) రాశిలో ఉన్నప్పుడు ప్రయాగలో, లేదా గ్రహణ రోజున కాశీలో, లేదా బృహస్పతి శిర్హ (సింహ) రాశిలో ఉన్నప్పుడు గౌతమిలో స్నానం చేయడం ద్వారా లభించే పుణ్యఫలం ఎంత ముఖ్యమో అపర ఏకాదశి వరం కూడా అంతే ముఖ్యమైనది. అపర ఏకాదశి వ్రతాన్ని భక్తితో పఠించి, దానిని శ్రద్ధగా పాటించి గౌరవించే వ్యక్తి కి వెయ్యి ఆవులను దానం చేసిన ఫలితం ప్రసాదిస్తాడు.
No comments:
Post a Comment