SREE HAYAGREEVA STHOTRAM శ్రీ హయగ్రీవ స్తోత్రం

శ్రీ హయగ్రీవ స్తోత్రం

1. జ్ఞానానందమయందేవం నిర్మల స్పటికాకృతిమ్,

ఆధారం సర్వవిద్యానాం హయగ్రీవముపాస్మహే :

2. స్వతస్సిద్ధం శుద్ధస్ఫటికమణి భూభృత్ప్రతిభటం

సుథాసధ్రీచీభిర్ద్యుతిభిరివదాత త్రిభువనం,

అనంతైస్త్రాయ్యంతై రనువిహితహేషా హలహలం

హతశేషా వద్యం హయవదనమీడే మహి మహః

3. సమాహారస్సామ్నాo ప్రతిపదమృచాం థామ యజుషాం

లయః ప్రత్యూహనాం లహరివితతిర్భో ధజలధే:

కథాదర్పక్షు భ్యత్కథాకకులకోలాహలభవం

హరత్వంతర్ద్వాన్తం హయవద నహేషాహులహలః

4. ప్రాచీ సన్ధ్యాకాచిదన్తర్నిశాయః ప్రజ్ఞాదృష్టేరఙ్ఞనశ్రీ రపూర్వా,

వక్త్రీవేదాన్ భాతుమే వాజివక్త్రా వాగీశాఖ్యా వాసుదేవస్య మూర్తి:

5. విశుద్ధ విజ్ఞాన ఘనస్వరూపం విజ్ఞాన విశ్రాణన బద్ధదీక్షం,

దయానిధిం దేహభృతాం శరణ్యం దేవంహయగ్రీవామహం ప్రపద్యే

6. అపొరుషేయైరపి వాక్ప్రపచైరద్యాపితేభూతి మదృష్టసారాం,

స్తువన్నతం ముగ్ధ ఇతి త్వయైవ కారుణ్యతో నాథ కటాక్షణీయః

7. దాక్షిణ్యరమ్యా గిరీశస్య మూర్తిర్ధేవీసరోజాసన ధర్మపత్నీ

వ్యాసాదయోపి వ్యపదేశ్య వాచః స్పురంతి సర్వే తవ శక్తిలేశై:

8. మందో భవిష్యాన్నియతం విరించి వాచాం నిధేర్వంచితభాగధేయః

దైత్యాపనీతాన్ దయయైవ భూయోప్యద్యాపయిష్యో నిగమాన్నచేత్వమ్

9. వితర్కడోలాం వ్యవధూయ సత్వేబృహస్పతిo వర్తయసే యతస్త్వమ్,

తేనైవ దేవ!త్రిదళేశ్వరాణాం, అస్పృష్టడోలాయితమాథిరాజ్యమ్

10. అగ్నోసమిద్ధార్చిషి సప్తతంతోరాతస్థివాన్ మంత్రమయం శరీరమ్

ఆఖండసారైర్హవిషాO ప్రధానై: అప్యాయనం, వ్యోమసదాం విదత్సే

11. యన్మూలమీద దృక్ప్రతిభాతి తత్త్వం యా మూలమామ్నాయ మహాద్రుమాణామ

తత్త్వేన జానంతి విశుద్ధసత్త్వాం: త్వామక్షరాక్షరమాతృకాం తే

12.అవ్యాకృతాద్వ్యా క్హ్రీతవాన సిత్వం, నామాని రూపాణి చ యాని పూర్వమ్

శంసంతి తేషాం చరమాం ప్రతిష్ఠాం వాగీశ్వర త్వాం త్వదుపజ్ఞవాచః

13. ముగ్దేందునిశ్యందవిలోభనీయాం, మూర్తిం తవానందసుధాప్రసూతిమ్

వివశ్చితశ్చేతసి భావయంతో వేలాముదారామివ దుగ్ధసింధో:

14. మనోగతం పశ్యతి యస్సదా త్వాం మనీషిణాం మానసరాజహంసమ్,

స్వయం పురోభాగవివాదభాజం: కిం కుర్వతే తస్య గిరో యథార్హమ్

15. అపిక్షణార్ధం కలయంతి యే త్వామాప్లావయంతం విశదైర్మయూఖై:

వాచాం ప్రవాహైరనివారితైస్తే మందాకినీం మందయితుం క్షమన్తే

16. స్వామిన్ భవద్ద్యానసుధాభిషే కాద్వహన్తి ధన్యాః పులకానుబంధమ్

అలక్షితే క్వాపి నిరూఢమూలమం గేష్వివానందథుమంకురంతమ్

17. స్వామిన్! ప్రతీచా హృదయేన ధన్యాసత్వ ద్ద్వాన చంద్రోదయ వర్ధమానమ్

అమాంతమానందపయోధిమంతః వయోభిరక్షాం పరివాహయంతి

18. స్వైరానుభావా: త్వదధీనభావా: సమృద్ధవీర్యాస్త్వదనుగ్రహేణ,

విపశ్చితో నాథ తరంతి మాయాం వైహారికీం మోహనపించికాంతే

19. ప్రాజ్మిర్మితానాం తపసాం విపాకాత్ప్రత్యగ్రనిశ్శ్రేయ సంపదో మే,

సమేధిషీరంస్తవ పాదపద్మే సంకల్పచింతామణయ ప్రాణామాః

20. విలుప్తమూర్ధన్యలిపిక్రమాణాం, సురేంద్రచూడాపదలాలితానామ్

త్వదంఘ్రి రాజీవరణ: కణానాం భూయాన్ ప్రసాదో మయి నాథ! భూయాత్

21. పరిస్ఫురన్నూపుర చిత్రభాను ప్రకాశనిర్ధూతతమో నుషంగామ్

పదద్వయం తే పరిచిన్మ హేతః ప్రబోధరాజీవవిభాతసంధ్యామ్

22. త్వత్కింకరాలంకరనోచితానాం త్వయైవ కల్పాంతరపాలితానామ్

మంజుప్రాణాదం మణినూపురం తే మంజూషికాం వేదగిరాం ప్రతీమః

23. సంచింతయామి ప్రతిభాదశాస్థాన్ సంధుక్షయంతం సమయప్రదీపాన్,

విజ్ఞానకల్పద్రుమ పల్లవామ్ వ్యాఖ్యానముద్రామధురం కరం తే

24. చిత్తే కరోమి స్పురితాక్షమాలం సవ్యేతరం నాథ కరం త్వదీయమ్,

జ్ఞానామృతోదంచనలాలసానాం లీలాఘటీయంత్రమివాశ్రితానామ్

25. ప్రబోధసింధోరరునై: ప్రకాశై: ప్రవాలసంఘాతమీవోద్వహంతమ్

విభావయే దేవ! సపుస్తకం తే వామం కరం దక్షిణమాశ్రితానామ్.

26. తామాంసి భిత్త్వాం విసహదైర్మయూఖైస్సంప్రీణయంతం విదుషశ్చకోరాన్

నిశామయే త్వాం నవపుండరీకే శరద్ఘనే చంద్రమివ స్ఫురంతమ్.

27. దిశంతు మే దేవ! సదా త్వదీయాః దయాతరంగానుచరాః కటాక్షా:

శ్రోత్రేషు పుసామమృతం క్షరంతీం, సరస్వతీం సంశ్రితకామధేనుమ్

28. విశేష విత్పారిషదేషు నాథ! విదర్గ్ధగోష్టీ సమరాంగణేషు,

జిగీషతో మే కవితార్కికేంద్రాన్ జిహ్వాగ్రసింహాసనమభ్యుపేయాం:

29. త్వాం చింతయంస్త్వన్మయతాం ప్రసన్నస్త్వాముద్గ్రణన్ శబ్దమయేన ధామ్నా,

స్వామిన్! సమాజేషు సమేధిషీయ స్వచ్ఛందవాదావాహబద్దశూర:

30. నానావఇధానామగతి: కలానాం న చాపి తీర్ధేషు కృతావతార:

ధ్రువంతవానాథ పరిగ్రహాయా: నవం నవం పాత్రమిదం దయాయా:

31. అకంనీయాన్యపనీతిభేదాయ్రలంకృషీరన్ హృదయం మదీయమ్,

శంకాకళంకాపగమోజ్జ్వలాని తత్త్వాని సమ్యంచి తవ ప్రసాదాత్

32. వ్యాక్యాముద్రాం కరసరసిజై: పుస్తకం శంఖచక్రే

బభ్రద్భిన్నస్ఫటికరుచిరే పుండరీకే నిషణ్ణ:

ఆమ్లానశ్రీ రమృత విశదైరంశుభి: ప్లావయన్మా

మావిర్భూయాదనఘమహిమా మానసే వాగదీశః

33. వాగర్థసిద్ధి హేతో: పఠత హయగ్రీవసంపస్థుతిO భక్త్యా,

కవితార్కికకేసరిణా వేంకటనాథేన విరచితామేతామ్.

శ్రీమధ్వేంకటనాథస్య వేదాంతాచార్యస్య కృతిషు శ్రీ హయగ్రీవ స్తోత్రం సంపూర్ణం